Nerisat
NERISAT PEQQISSUTSINNUT TIMILLU SULILLUARSINNAASSUSIANUT PINGAARUTEQARPUT.
NUKISSANIK PISARIAQARTITSINERIT MISILIINIKKUT PAASINIARUK NERISASSALLU OQIMAASSUTSIT SUNGIUSARTARNERILLU EQQARSAATIGALUGIT PITSAANERPAASUT SUNIK AKOQARNISSAAT ILISIMASAQARFIGILERLUGU.
Nerisassannik pilersaarusiortarnikkut sungiusartarninnit iluaqutissarsiatit annerulersissinnaavatit. Taamaaliornissamut assigiinngiiaartunik nerisaqarnissat, nukissanik inuussutissanillu naammattunik pisarnissat aamma sungiusartarninnut naleqquttumik neriffissatut piffissalersuisarnissat pisariaqarput.
Timip iluarsisinnaaneranut sulilluarsinnaaneranullu nerisassat pingaaruteqarput timillu aaqqissugaanera pitsaanerpaaq ataavartinneqartarluni. Nerisassattaaq pitsaanerpaat ajoqusernissanik napparsimanissanillu pinaveersaartitsisarput.
Timersuutit assigiinngitsut ullormut sungiusartuartarnissamik piumasaqaateqarfiusarput. Taamaattumik nerisassatit pisariaqartitannut naleqqussarneqartartussaapput. Inuussutissanik pisariaqartitsinerit qanoq sungiusartigisarninnit, sungiusarnerup sakkortussusianit, ukiunnit, suiaassutsinnit, oqimaassutsinnit timivillu qanoq katitigaaneranit aalajangerneqartarpoq.
Nerisat assigiinngiiaartinneqarnissaat pisariaqarpoq assigiiaaginnarnik nerisaqarnikkut inuussutissat tamakkerlugit pineqarsinnaaneq ajormata.
Matuma ataani nanisinnaavatit qanoq iliorlutit nerisassavit pitsaanerpaatinnissaannut najoqqutarisinnaasatit siunnersuutitsialaallu.
Team Danmarkip missiliuussissutaa atorlugu nukissanik qanoq pisariaqartitsitiginerit missilioruk
Team Danmarkip missiliuussissutaa atorlugu imermik qanoq pisariaqartitsitiginerit misissoruk
Timersortartut ilaat oqimaassutsiminnik timimillu katitigaaneranik pitsanngorsaaniarnerminni nerisarnermikkut ajornartorsiuteqaleriartorsinnaasarput. Illit timersortartutut, sungiusaasutut aqutsisutulluunniit nammineerlutit nerisarnermik ajornartorsiuteqarninnut allalluunniit nerisarnerminnik ajornartorsiuteqarnerannut takussutissat nerisarnermillu ajornartorsiutip annerujartulersarneranut ilisarnaataasartut maluginiartakkit.
Nerisanik ajornartorsiuteqartoqartarnera pillugu paasissutissat amerlanerusut uani atuakkit
Assigiinngiiaartunik inuussutissaqarluartunillu nerisaqarnissap pitsanngorsarnissaanut isumassarsiorfissat
- Nerisassanik nerisassiornissamullu ilitsersuutinik nutaanik misileerusussuseqarit
- Ukiup qanoq ilinera malillugu nerisaqartarit – taamaaliorneq assigiinngisitaartitsisarmat
- Kulhydratinik (qaqorteqqasut, pastat, naatsiiat, iffiat) proteininillu (neqi, timmissat, aalisakkat, manniit, immunnit nerisassiat inerititallu puullit) piffigisartakkatit assigiinngisitaartikkit
- akunneranut minnerpaamik 200-300 gramminik aalisagartortarit – ajunngilaq aalisakkanik orsulinnik (ammassassuaq, kapisilik makrelilu)
- Nerisassat immikkoortukkuutaat sapinngisamik amerlanerpaat nerisannut ilaatittakkit. Taakkua ilaat nerisannut ilaatinnianngikkaangakkit taartissaqartittakkit
- Nerinerit tamulunnerillu tamaasa naatitanik aamma/imaluunniit grøntsaginik nerisarit
- Naatitat grøntsagillu qalipaataat vitamininik, mineralinik antioxidantinillu akoqassusiinut takussutaasarput, taamaattumik neriusaap qalipaatai malillugit nerisarit:
- Tungujortoq/tunguusaq: Kigutaarnat, blommit, seqquluttut, vindruuat
- Aappalaartoq: Tomati, vandmeloni, kirsebæri, iipilit aappalaartut, peberfrugti aappalaartoq
- Orange/sungaartoq: Kuloruuju, abrikosi, ferskeni, appelsiina, mango, peberfrugti sungaartoq
- Qorsuk: Broccoli, salati, iipilit qorsuit, peberfrugti qorsuk
- Qaqortoq: Blomkåli, banaani, uanitsoq, naatsiiat
VEGETARIULLUNILU QAFFASINNERPAAMIK TIMERSORTARTUUSOQ
Vegetariuutigaluni veganiuutigaluniluunniit qaffasinnerpaamik timersortartuusoqarsinnaavoq. Taamaakkaluartoq timersortartut vegetarit veganilluunniit nerisaannik nerisaqartut makku eqqumaffigilluassavaat:
- Vegetarit veganillu nerisaat kaloriakitsuugajupput. Timersortartut timiminnik atuisarnermik akulikissusia aamma timimik atuisarnerup sivisussusia sakkortussusialu apeqqutaatillugit kalorianik nalinginnaasumit annerusumik pisariaqartitsisarput. Nukinnillu atuinermut naleqquttumik nukissanik pisarnissaq pisariaqarpoq.
- Vegetarit veganillu nerisaat inuussutissanik pingaarutilinnik arlaqartunik, pingaartumik uumasuneersunik nerisaqarnikkut pineqartartunik, annikitsuinnarmik akoqartarput: Aminosyrinik, jernimik, calciumimik, D-vitamininik, vitamin B12-inik, zinkimik orsumillu omega-3-usumik. Inuussutissat tamakku ilaatigut nukiit proteiniisa pilerseqqinneqarnissaannut, saarngit napiaatsuunissaannut iltimillu timimi kaaviiaartitsisinnaanermut pingaaruteqarput. Taamaattumik timersortartut vegetarit veganillu nerisaannik nerisaqartut inuussutissanik pisariaqartitaminnik pisarnissaat pingaaruteqarpoq.
TIMERSORTARTUP PITSAANERPAAMIK NERISAQARNERANI TUNNGAVIUSUT
Qaffasinnerpaamik timersortartutut ullormut timit assoroorulutsittarpat. Taamaattumik pingaaruteqarpoq timivit nukiit celliinik iluarsaassinissaanut periarfissittarnissaa sungiusaqqinnissamullu nukissanik katersisarnissat. Sungiusartarnivit akornini naammattumik sivisussusilimmik qasuersaarfeqarnerpit saniatigut assigiinngiiaartunik nerisaqartassaatit, nukissanik inuussutissanillu naleqquttunik pisassaatit sungiusartarninnullu naleqquttumik nerisarnissatit pilersaarusiortassallugit.
NUKISSAT AAMMA TIMIP SULILLUARSINNAASSUSIA
Timip sulilluarsinnaassusianut nukissat pingaaruteqarput. Timip nukissaasivii orsup nukiillu annertussusiinut aalajangeeqataasarput timimullu nukissanik tunioraasuullutik (nukinni tingunnilu glykogeniisiviit/kulhydratit). Nukissanik qanoq atsigipajaartumik pisariaqartitsineq ilisimassallugu aamma qanoq akulikitsigisumik sungiusartarnerup/timimik atuinerup sakkortussusiata allanngorartinneqartarnera ilutigalugu nukissanik atorfissaqartitsinerup allanngorartarnera ilisimassallugu pingaaruteqarpoq.
Timersortartorpassuit timertik sulilluarsinnaanerutinniarlugu oqimaassutsimik allanngortinneratigut, orsukillinermikkut, nukeqarnerulernermikkut timimillu nukissanik toqqorsisinnaassusiata pitsanngorsarneratigut timertik salloqittartutut illugu nukissanik tigooqqaasinnaassusertik allanngortinniartarpaat. Matuma ataani iluameersumik nukinnik pissarsisarnissap ineriartortinnissaanut aamma nukinnik atuinerup tigooqqaanerullu pitsaasumik oqimaaqatigiilersinnissaannut iliuusissat allattorneqarsimasut atuarsinnaavatit:
- Timersuutinnut naleqquttumik nerisatigut anguniagaqarit
- Eqqaamajuk eqqortumik uuttuisassagavit. Pingaaruteqarpoq ass. timip qanoq imeqartigissusiata, orsoqartigissusiata timillu oqimaassusiata allanngorneri immikkoortissinnaassallugit.
- Eqqumaffigiuk nukissanik amigartunik pinerup timip sulinera sunnertarmagu (ass. timip inuussutissanik suliarinninnera imaluunniit aaqartarnerup akulikissusiata allanngorarnera)
- Timip oqimaassusia aaqqissuussaaneralu tamatigut immikkut nalilerneqartassapput
- Utoqqaassuseq, suiaassuseq, kingornuttakkat timersuullu timip aaqqissuussaaneranut sunniutaasarput
- Peqqitsilluni timilu pitsaanerpaamik sulisinnaatillugu unamminissamut timip oqimaassusissaa pitsaanerpaaq orsoqassuserlu uuttortaanikkut aalajangerneqartassapput
- Timersortartut timip orsunik, kulhydratinik (nukiit nukissaat) aamma proteinimik (nukeqassuseq) peqqumaasersortarnerata aqunnissaanik ilinniartinneqartariaqarput
- Nererusulerneq imaluunniit nerisassat pissarsiassaanerat malillugu nerisaqarnermit inuup malittarisaqarluni nerisaqartarnissaa inuit ilaannut pitsaaqutaasinnaavoq
- Nukissanut tunngasutigut anguniakkanut naleqquttumik ineriartornissaq malittariuk
- Nukinnik atuinerup tigooqqaanerullu oqimaaqatigiinnerat timip oqimaassusiinnaatigut nalilertassanngilat. Timivit katitigaaneranik imeqassusianillu uuttortaanerit kattullugit naliliisassaatit.
Kilojoulip innersuussutigineqartup timersortartutut pinissaannut nerisassat sorliit pineqarnissaannik siunnersuuterpaalussuit matuma ataani atuarlugillu aasinnaavatit.
Materialet er udviklet af